IJsbakken, biologisch steekijs en talloze ijsjes rollen normaal gesproken van de band in de ijsfabriek in het Friese Surhuisterveen. Maar door het coronavirus is het rustig in de ijsbranche. Daarom sloegen vijf ondernemers de handen ineen om naast ijs een ander product in de fabriek te maken: desinfecterende handgel. Een van de initiatiefnemers is de twintigjarige Marc Begeman: ‘Wij vullen het tekort aan handgel in de markt op met een goed en betaalbaar alternatief’, vertelt de jonge ondernemer aan Nederland Voedselland.
Het begin van dit ijsseizoen had Marc Begeman – mede-eigenaar van De ijsfiets, een ijskarexploitant – zich iets anders voorgesteld. ‘Als iemand mij twee maanden geleden had verteld dat er desinfecterende handgel van de band zou rollen, had ik daar hard om gelachen’, vertelt hij.
Mijn compagnons en ik hadden heel andere plannen klaarliggen voor dit jaar. We stonden in de startblokken om ermee te beginnen.
Door het coronavirus vielen die ideeën in duigen. Begeman, die wereldwijd ijs levert, merkte dat zijn afnemers zich door het virus terugtrokken. ‘We zagen tachtig procent van de orders teruglopen. Onze afnemers wisten ook niet waar ze aan toe waren.’ Doordat de kosten doorliepen, moest hij halsoverkop het roer omgooien om zijn fabriek draaiende te houden.
Binnen drie dagen van plan tot productie
Samen met een medisch adviesbureau in de buurt van de ijsfabriek ontstond het idee om desinfectant te maken. Omdat de fabriek zeer hygiënisch en steriel is, maar ook omdat de onderdelen van de ijsmachines geschikt zijn voor de productie van het ontsmettingsmiddel. Zijn productiechef bedacht samen met een metaalbewerkingsbedrijf een plan voor de bouw van de handgelmachine: binnen 24 uur lag dat plan op tafel. En nog geen drie dagen later was de desinfectiemachine klaar, die centraal in de fabriek op de plaats van de ijsmachines kwam te staan.
Volgens Begeman is de korte tijd tussen het plan en de productie, mogelijk gemaakt door de kennis en ervaring van medewerkers in de fabriek.
Het was deels een kwestie van het kopiëren van onze ijsmachines. Daardoor konden we de uitrol snel realiseren.
Maar ook door de juiste connecties in de medische wereld kreeg het concept heel snel handen en voeten. Begeman: ‘We hadden korte lijnen met het Cbtg (het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) en de overheid.’
Vandaag besteld, morgen in huis
Door het nauwe contact met instanties kan Begeman grote hoeveelheden leveren, gemiddeld zo’n 15.000 liter per dag. Hoeveel liter een bedrijf nodig heeft, maakt volgens hem niet uit. Hij kan zelfs garanderen: vandaag besteld, morgen in huis – een belofte die je misschien eerder bij een online warenhuis of elektronicashop verwacht, maar niet bij een fabriek.
Het middel vliegt inmiddels de fabriek uit, en zijn telefoon staat roodgloeiend. ‘In het begin leverden we alleen aan de zorg. Maar nu benaderen ook andere bedrijven ons. Denk aan supermarkten of transportbedrijven – bedrijven waar mensen met een vitaal beroep werken. Ook die bedrijven moeten hun personeel veiligheid kunnen bieden.’
Vergeleken met sommige aanbieders, vraagt hij een eerlijke prijs voor het product. ‘Op dit moment wordt desinfectant voor woekerprijzen verkocht. Bijvoorbeeld honderd milliliter voor € 7,95. Dat is echt belachelijk. Wij bieden flessen van één liter aan voor een prijs van € 6,30, om ervoor te zorgen dat iedereen die het nodig heeft het middel kan kopen. Het gaat ons erom dat de kosten voor onder andere de zorg zo laag mogelijk blijft.’
IJsbranche krabbelt langzaam weer op
De omschakeling van ijs naar handgel was voor de jonge ondernemer wel even wennen. ‘Ineens ben ik naast ijsproducent ook handgelmaker’, vertelt Begeman lachend.
Het is een product voor professioneel eindgebruik, dus we moeten aan heel strenge eisen voldoen. Dat is een nieuwe tak van sport, maar als we op deze manier kunnen helpen, doen we dat graag.
Ondanks het ‘succes’ hoopt Begeman dat deze ongeplande bedrijfstak binnenkort weer verdwijnt. ‘Het loopt als een trein, maar natuurlijk maken we liever alleen ijs.’ Tot Begemans vreugde krabbelt de ijsbranche langzaam op, waardoor zijn ijsmachines weer wat toeren draaien. Die staan trouwens nu ook weer op hun oude plek in de fabriek. De handgelproductie is verplaatst naar een aparte ruimte. ‘Dus wees maar niet bang hoor’, zegt de ijsfabrikant lachend. ‘Niemand hoeft te vrezen dat de ijsjes straks naar handgel smaken!’
Anniek is sinds 2019 storymaker bij Nederland Voedselland. Ze vertelt verhalen over duurzame ontwikkelingen, en is altijd op zoek naar verrassende inzichten over de productie van ons voedsel.
