Al meer dan 100 jaar verwerken de fabrieken van Suiker Unie suikerbieten tot suiker. Productie directeur Paul Mesters neemt ons op locatie Dinteloord mee achter de schermen van Nederlands grootste suikerproducent om met eigen ogen te zien hoe suiker wordt gemaakt.
We hebben geluk, want we zitten middenin de bietencampagne! Gedurende deze periode, van september tot januari, worden suikerbieten in Nederland geoogst. De belangrijkste teelgebieden liggen rondom de twee fabrieken in Groningen en Dinteloord. Korte lijntjes dus. Paul: “Per locatie verwerken we per dag 850 vrachtwagens met in totaal ongeveer 25.000 ton bieten. De fabrieken produceren samen een miljoen ton suiker per jaar.”
Bepalen van het suikergehalte
Wanneer de bieten in de fabriek arriveren wordt eerst het suikergehalte van de biet bepaald. Hoe hoger het suikergehalte, hoe hoger de prijs die de boer voor zijn product ontvangt. “Een biet van ongeveer een kilo bevat zo’n 17% suiker. Je praat dan al gauw over 170 gram suiker,” vertelt Paul.
Een biet van ongeveer een kilo bevat zo’n 17% suiker. Je praat dan al gauw over 170 gram suiker
De bieten worden eerst gewassen met water en daarna in dunne reepjes gesneden. Naast de fabriek zien we een grote toren staan waar op de dunne reepjes heet water wordt gegoten zodat de suiker uit de reepjes in het hete water gaat. “Het product dat na deze stap overblijft heet ruwsap,” leert Paul ons. We bekijken het ruwsap, een donker en waterachtig goedje waar nog aardig wat modder in lijkt te zitten.
Met behulp van kalk wordt de ruwsap gereinigd. Paul: “Door de kalk worden de meeste mineralen, zouten, eiwitten en alle modder uit het product gehaald en deze gaan voor een gedeelte weer terug het land op als kalkhoudende bodemverbeteraar.” Deze voedingsstoffen in de suiker laten zitten, kan volgens Paul niet. “Naast dat het product dan nog verontreinigd is met kleine kleideeltjes, is het niet mogelijk om de suiker verder te concentreren en te kristalliseren.”
Het product dat we zien is waterig en geel van kleur. Dit heet ‘dunsap’ en is nog allesbehalve suiker. “De volgende stap is het verdampingsproces om van het dunsap een ‘diksap’ te maken met een suikergehalte van 70%.”
Een gesloten proces
Het dunsap gaat een gesloten keten in, dus alleen door kleine ruitjes kunnen we de verschillende stappen zien die nodig zijn om kristalsuiker te maken. De suikerwinning nadert zijn hoogtepunt. Bij het koken van het diksap zien we kleine kristallen ontstaan in een bruine stroopachtige massa. “Door de dikke brij met kristallen vervolgens te centrifugeren, ontstaan er twee producten. Je hebt nu kristalsuiker en een dikke stroop,” legt Paul uit
Dit is niet de schenkstroop die we kennen, nóg niet in elk geval. Er zitten namelijk ook nog niet-suikers in, zoals zout, kalium en calcium. Deze stroop ondergaat nog een keer hetzelfde proces, totdat er geen suiker meer uit gehaald kan worden. “Uiteindelijk houd je melasse over, een dikke donkere stroop, die nog steeds voor de helft uit suiker bestaat. Daarnaast zitten er zouten in en andere stoffen uit de plant. Deze wordt als voedingsbodem gebruikt voor bijvoorbeeld bakkersgist.”
Kristalsuiker is de basis van alle andere soorten suiker gemaakt van suikerbieten
Suiker zoals we het kennen
De laatste stap is het drogen van de suiker met verwarmde lucht van 60 graden Celsius. Het product dat vervolgens overblijft is de witte suiker zoals we deze kennen. Deze kristalsuiker is de basis van alle andere soorten suiker gemaakt van suikerbieten. “Door middel van vermaling kunnen we er poedersuiker of basterdsuiker van maken. Om suikerklontjes te maken plakken we de kristallen met water aan elkaar. Bruine basterdsuiker geven we zijn kleur en smaak door stroop toe te voegen,” besluit Paul.
Wil jij ook een keer de fabrieken van Suiker Unie bezoeken? Dat kan! Tijdens de bietencampagne van half september tot half januari kun je je aanmelden voor een rondleiding.
