Hoe heeft het gebruik van grondstoffen voor de productie van voedsel effect op het klimaat en andersom? Door opwarming van de aarde verschuift de gewasteelt, maar er zijn ook grondstoffen die juist een positief effect hebben op de klimaatverandering. Lees hier meer over het effect van eten op het klimaat. Dit artikel is een selectie van onderwerpen uit het artikel “De klimaatverandering op je bord” door Vincent Fobelets uit De wetenschap over voeding, een special van EOS Wetenschap. Hier lees je de belangrijkste take-outs.
Chinees zeewier vermindert methaanuitstoot van koeien
Terwijl de meeste gewassen de klimaatverandering versterken, kan zeewier net een verlichtende rol spelen. De teelt van zeewier haalt de CO2-concentraties naar beneden en remt op die plekken oceaanverzuring af. In de Chinese Glee Zee zorgen meer dan 500 vierkante kilometer zeewierboerderijen voor betere leefomstandigheden voor oesters en andere schelpdieren. Bovendien zijn de mogelijke toepassingen van zeewier veelbelovend. Experimenten met kunstmatige koeienpensen wezen uit dat we de methaanuitstoot van koeien met meer dan 90 procent kunnen terugschroeven als we roodwier aan veevoeder toevoegen.
Als dat het geval is, kan de maïslobby zich een slapende reus tonen
Maïs laat temperatuur dalen in de VS
De gemiddelde jaarlijkse temperatuur in de Corn Belt in de Amerikaanse Midwest neemt toe. Maar in de zomer, als de maïsplanten het kwetsbaarst zijn, stellen klimatologen net en dalende trend vast. Volgens een recente studie in het vakblad Geophysical Research Letters is dit afwijkende microklimaat te wijten aan minder intensieve landbouw. Toenemende irrigatie en fotosynthese van maïsplanten veroorzaken meer waterdamp in de lucht, wat een afkoelend effect heeft. Dat is een goede zaak voor lokale boeren, die hun gemiddelde opbrengsten zien toenemen. De stijgende opbrengst maakt de invloedrijke maïslobby sceptisch tegenover de klimaatopwarming en haar negatieve gevolgen. Als de aarde evenwel blijft opwarmen, wordt het uiteindelijk ook in de Corn Belt warmer. Als dat het geval is, kan de maïslobby zich volgens het International Food Policy Research Institute (IFPRI) een slapende reus tonen. Bij een dringende vraag kan hij ontwaken en in de VS klimaatmaatregelen afdwingen.
Dat zet de Ivoriaanse boeren ertoe aan nog meer bos te ruimen voor cacaoplantages
Ivoriaanse chocolade moet duurzaam worden
Ivoorkust is de grootste producent van cacaobonen, met een marktaandeel van 32 procent. Volgens studies van het International Center for Tropical Agriculture neemt de productie van cacaobonen in de regio drastisch af door stijgende temperaturen en verminderde regenval. Dat zet de Ivoriaanse boeren ertoe aan nog meer bos te ruimen voor cacaoplantages. Een vicieuze cirkel, want boskap maakt de regio droger en warmer. Onderzoek naar verbeterde cacaozaden is nodig. Ook consumenten kunnen ingrijpen door chocolade met keurmerken te kopen, bijvoorbeeld UTZ of Fairtrade. Deze verbieden het kappen van regenwoud en strijden voor hogere inkomens voor de boeren. Dat is belangrijk omdat boeren dan kunnen investeren in betere en duurzame teeltmethodes die opgewassen zijn tegen een veranderend klimaat.
Volgens een studie uit 2018 was de extreme algenbloei duidelijk beïnvloed door de klimaatverandering.
Algen decimeren Chileense zalm
Chili is na Noorwegen de tweede grootste producent van Atlantische kweekzalm. In de zomer van 2016 kreeg de Chileense visserijsector een harde klap toen in twee weken ruim 40.000 ton zalm stierf na een verstikkende algenbloei. Dat is het equivalent van twee jaar visproductie. De economische verliezen liepen op tot ruim 80 miljoen dollar. Volgens een studie uit 2018 van het vakblad Scientific Reports was de extreme algenbloei duidelijk beïnvloed door de klimaatverandering. Het water warmt op en de oceaan circuleert trager.
Dat betekent daar het einde van de koffieplanten
Bijen verlaten Braziliaanse koffie
Het gebied dat geschikt is voor de teelt van koffie verkleint in Latijns-Amerika met 73 tot 88 procent tegen 2050. Dat staat in een recente studie van het vaktijdschrift PNAS. Dat heeft grote gevolgen voor Brazilië, onze belangrijkste leverancier van koffiebonen. De onderzoekers bestudeerde de impact van de klimaatverandering op zowel de koffieplanten als op hun natuurlijk bestuivers. De afnemende bijenpopulaties hebben een belangrijke impact op de productie en kwaliteit van koffiebessen. Bijen die in regio’s aan de grens van hun warmtetolerantie leven, zullen die regio’s verlaten. Dat betekent daar het einde van de koffieplanten. Daarnaast kunnen ziektes als koffieroest de plantages gemakkelijker teisteren. Arme koffieboeren grijpen daardoor vaker naar illegale bestrijdingsmiddelen, met schadelijke gevolgen voor mens en milieu.
Nederland Voedselland publiceert verhalen over transities binnen het Nederlandse voedselsysteem. Eerlijke verhalen over kleine en grote stappen, en over misstappen. We kijken buiten de grens, in ons land, en bij ons thuis.
