In Nederland voelt het altijd alsof er water in overvloed is. En ook al hebben we meer zoetwater tot onze beschikking dan veel andere landen, toch daalt ook bij ons de grondwaterstand en verzilt de bodem. Zuiniger zijn met water is noodzaak. En dat geldt ook voor een grootverbruiker van water als Coroos; het bedrijf dat groenten, fruit en peulvruchten in pot en blik produceert. Vanuit het duurzaamheidsprogramma is er volop aandacht voor het verminderen van het waterverbruik. Maar dat is niet altijd makkelijk. ‘Eigenlijk is water te goedkoop.’

Sam Flikweert is duurzaamheidsmanager bij het conservenbedrijf Coroos. Zijn taak is om de productie van appelmoes, doperwtjes in blik, rode kool met appeltjes en talloze andere producten duurzamer te maken. ‘Soms ligt een duurzame oplossing voor de hand’, zegt Flikweert terwijl hij naar een vorkheftruck wijst. ‘Wij hebben hier vijftig vorkheftrucks rondrijden. Allemaal op lpg. Binnen vijf jaar willen we overgaan op elektrisch aangedreven exemplaren. Daarvoor zijn aanpassingen in de fabrieken en magazijnen nodig, maar die kosten kunnen we wegstrepen tegen de hoge prijs van lpg. Hiermee reduceren we CO2, en het is ook nog eens stuk gezonder voor onze werknemers.’

Maar niet alles is zo vanzelfsprekend als het vervangen van de vorkheftrucks. Eén van de grootste uitdagingen bij Coroos is het verduurzamen van het energie- en watergebruik, en het circulair inzetten van reststromen. ‘In het bijzonder geldt dat voor onze grootste reststroom: gebruikt en gezuiverd leidingwater’, vertelt Flikweert.   

Lozen op de Westerschelde

Dat leidingwater gebruikt Coroos bij het verwerken van groente en fruit. Een klein deel daarvan wordt toegevoegd voor de conservering van het product in potten en blikken. ‘De rest van het leidingwater komt na gebruik voor het wassen, blancheren en transporteren in de fabrieken op de eigen waterzuivering terecht’, zegt Flikweert. ‘Daar zuiveren we het water dat vervuild is geraakt door het verwerkingsproces, via een biologisch proces van beluchten en bezinken.’

Na de zuivering loost Coroos dit water volgens de voorschriften op de Westerschelde. Daar stroomt jaarlijks ongeveer 600.000 kubieke meter gezuiverd zoet water de zoute zee op. ‘En dat is heel veel water’, zegt Flikweert.

Om je een idee te geven: 600.000 kuub is zo’n honderd voetbalvelden waar het water een meter hoog staat.

Leidingwater reduceren 

Voor Coroos is het belangrijk om de omvang van deze reststroom te verkleinen. Daarom pakt het conservenbedrijf elk jaar een aantal waterverliespunten aan via automatisering of hergebruik. Alleen zijn de mogelijkheden beperkt, omdat de verwerkingsinstallaties slechts een korte periode worden ingezet. ‘Zo wordt er bijvoorbeeld bij de verwerking van sperziebonen die direct van het land komen relatief veel water gebruikt. Dit water zouden we na een hoogwaardige filtratie kunnen hergebruiken in het proces’, zegt Flikweert. ‘Maar omdat de verwerkingsperiode van sperziebonen maar zes tot acht weken duurt, kunnen we zo’n investering niet terugverdienen. Daardoor kunnen we het gebruik van leidingwater niet met grote stappen reduceren. De omvang van deze reststroom zal daarom ook de komende jaren indrukwekkend blijven.’

Zoet water voor Zeeuwse boeren

Het is dus interessant om na te denken over andere manieren voor het hergebruiken van het water. Door de landbouw in Zeeland te helpen bijvoorbeeld. ‘Veel boeren in Zeeland kunnen niet beregenen of bevloeien, omdat het water in de Zeeuwse bodem brak is. Zout dus. Door de afhankelijkheid van tijdige en voldoende regen is er een toenemende behoefte aan de beschikbaarheid van zoet water. Dat geldt ook voor de boeren en fruittelers in de omgeving van de fabriek van Coroos, in Kapelle.

In het afgelopen jaar is daarom de kwaliteit van het gezuiverde proceswater frequent gemeten en vergeleken met de eisen die voor akkerbouw en fruitteelt gelden. Uit die analyses blijkt dat het de moeite waard is om de mogelijkheden te onderzoeken.’ Daarom heeft de gemeente Kapelle deze zomer een werkgroep samengesteld om tot een aanpak te komen, zodat het gebruikte water zo duurzaam mogelijk kan worden ingezet. ‘Dat doen we in samenwerking met de provincie Zeeland, Waterschap Scheldestromen, Impuls Zeeland en ZLTO – een vereniging voor boeren en tuinders.’

De werkgroep kijkt bijvoorbeeld naar hoe het water bij de boeren terecht kan komen. Het is een groots plan, dat zowel boeren als Coroos veel kan opleveren. Flikweert: ‘Boeren in de omgeving kunnen dan over andere teelten nadenken, omdat er het hele jaar zoet water beschikbaar komt.’

Lange adem

Flikweert schaakt op twee borden: aan de ene kant probeert hij het watergebruik van Coroos steeds verder terug te schroeven, tegelijkertijd probeert hij een herbestemming te vinden voor gebruikt water. Bij al deze veranderingen spelen technische en financiële uitdagingen – maar ook regelgeving is vaak een horde die lastig is om te nemen. ‘Regelgeving is doorgaans geschreven met het bestaande systeem in gedachten en houdt nog geen rekening met nieuwe mogelijkheden. En juist dat speelt een rol bij het hergebruik van water binnen de fabrieken en bij het hergebruik van het gezuiverde proceswater voor de landbouw’, vertelt Flikweert.

We houden er daarom rekening mee dat voor de meest ideale oplossing een lange adem nodig is.