De organisatie Varkens in Nood daagde vleesproducent Vion voor de Reclame Code Commissie. De commissie stelde de organisatie in het gelijk: Vion moet in hun film over het slachtproces ook de beelden van de CO2-verdoving laten zien. We spraken met Hans Baaij, directeur van Varkens in Nood, over de transparantie van Vion en over de toekomst van de vleessector.

‘Als Microsoft samen gaat werken met McDonalds en Google met KFC, dan kon de vee-industrie nog wel eens snel verdwijnen.’

CO2-beelden in de film

Wat vindt u van het initiatief van Vion om transparantie te tonen?

“Daar ben ik natuurlijk een heel groot voorstander van. Die radicale transparantie, zoals Vion het noemt, kan er ook voor zorgen dat mensen het hele slachtproces te zien krijgen en dat is voor sommigen schrikken. Als je kiest voor die transparantie in deze sector, dan weet je gewoon dat er kritiek kan komen, en dan is het moedig om alles te laten zien. In de video van Vion was een cruciaal onderdeel van het slachtproces niet te zien: de verdoving met CO2. Dit is het meest belastende moment voor de varkens en wil Vion echt transparant zijn, dan moet je die beelden er ook in opnemen, vonden wij. De commissie gaf ons hierin gelijk.”

De beelden van de CO2-verdoving toevoegen, zou dat helpen?

“Ja dat denk ik wel zeker. Het is dan wel lastig om een echt realistisch beeld te geven, want het ene varken reageert veel heftiger dan het andere. Dus wat laat je dan zien? Laat je varkens zien die langzaam omvallen en waar niks bij gebeurt, of laat je varkens zien die in paniek raken? Beide gebeurt. Al zou je nieuwe beelden in de film doen, dan is er dus nog een kans dat het niet overeenkomt met de gemiddelde werkelijkheid.”

De Nederlandse slachterijen passen deze vorm van verdoven toe, omdat de dieren anders onverdoofd de slacht ingaan. Zou daar een betere manier voor zijn?

“Er zijn andere manieren, elektrisch verdoven bijvoorbeeld. De meningen daarover zijn verdeeld. Het is gewoon geen pretje om doodgemaakt te worden en dat moeten mensen weten.”

Minder stress

Wat zouden de slachterijen anders moeten doen in hun werkproces?

Het slachtproces zelf moet langzamer. Dat zorgt voor minder stress, zowel bij de dieren als bij de werknemers. Nu moet alles snel, snel.

‘Er moet snelheid gemaakt worden, omdat alles zo goedkoop mogelijk moet. Dat is in de kern het grote probleem in alle slachterijen, dat het veel te snel gaat en dat er te weinig aandacht is voor de dieren.”

Worden organisaties zoals Varkens in Nood geconsulteerd door de slachterijen?

“Varkens in Nood niet, maar de organisatie Eyes on Animals wordt wel geconsulteerd. Zij treden minder naar buiten en kaarten eventuele misstanden direct bij de organisatie zelf aan. Zij kijken bijvoorbeeld goed naar de manier waarop varkens opgedreven worden. Moet de toegang bijvoorbeeld breder zijn, met minder licht en lawaai, zodat de varkens minder stress hebben en niet schrikken? Daar letten zij op. Als de varkens niet gestrest zijn dan lopen ze meestal uit zichzelf de goede kant op en gaan ze rustig de dood tegemoet. Als het lawaaiig is en mensen gaan schreeuwen dat de varkens op moeten schieten, dan raakt alles en iedereen in de stress. Eyes on Animals hamert er vooral op dat er rustig aan gedaan moet worden.”

Silicon Valley en Bill Gates

Zou dat de toekomst van de vleessector veilig stellen?

“In Silicon Valley wordt nu enorm veel geld en tijd gestoken in het vervangen van vlees en eieren. Bill Gates heeft 90 miljoen geïnvesteerd in een bedrijf genaamd Impossible Foods. Zij gaan binnenkort dagelijks voor 4 miljoen mensen vegetarische burgers produceren. En dat is nog maar het begin, want ook de oprichter van Google [Sergey Brin] investeert in vlees dat niet van een dier komt.

Grote investeerders als Windows en Google staan nu dus achter die vleesvervangers, daardoor verwacht ik dat het vanaf nu heel snel kan gaan. Professor Van der Weele denkt dat de vleesindustrie zoals die nu is misschien wel over vijf jaar al ingehaald wordt door innovatieve vleesvervangers.

Moeten mensen stoppen met vlees eten?

“Nee, dat zeggen wij niet. Ik zeg dat Nederland allang had moeten investeren in vleesvervangers, en daar geld in had moeten stoppen, omdat dat de toekomst is. Dus in economische zin is dat ook veel zinvoller. In de toekomst (en die is dichterbij dan het nu klinkt) wordt er op veel kleinere schaal, zeg een vijfde of een kwart van wat we nu doen, hoogkwalitatief vlees geproduceerd.”

Ook als dat betekent dat het veel duurder is?

“Ja, dat betekent dat. De bulk van het vlees, dus kipnuggets, gehakt en hamburgers zullen dan gemaakt worden van vlees dat niet van dieren komt [red.: bijvoorbeeld kweekvlees of vegetarische vervangers]. Voor de mensen die nog vlees willen eten, is er dan alleen nog echt goed vlees, dat inderdaad een stuk duurder is.”

Het is heel goed denkbaar dat grote ketens als McDonalds en KFC hun producten gaan maken met vleesvervangers. Er wordt nu zoveel geïnvesteerd in de ontwikkeling van vleesvervangers, dat je bij deze nieuwe producten het verschil gewoon niet proeft. Bovendien is het goedkoper. Dus het smaakt hetzelfde en het is goedkoper, nou dan heeft McDonalds het snel bekeken. Als Microsoft samen gaat werken met McDonalds en Google met KFC dan gaat het heel snel.”

Wat betekent dat voor Varkens in Nood?

“Wij blijven hameren op misstanden in de vee-industrie om de transitie naar meer plantaardig vlees en naar een kleinschalige, diervriendelijke houderij te versnellen.”

Het kan zo maar zijn dat wij over vijf tot tien jaar overbodig zijn. Hopelijk geldt niet hetzelfde voor de Nederlandse voedselproducenten.