Hoe komt een afgedankte aardappel die van het veld afgerold is, terecht in een frietzaak waar je alleen op donatiebasis betaalt? In het hart van Rotterdam staat een bijzondere snackbar, Snackbar Frieda, waar één simpele aardappel het startkapitaal vormde. Nederland Voedselland sprak met Pelle en Leo, twee gepassioneerde vrijwilligers achter dit unieke initiatief. Zij zagen hoe hun snackbar niet alleen een plek werd voor frietjes en snacks die verspilling tegengaan, maar ook een symbool werd voor zelfbeschikking en gemeenschapsvorming.
Vol enthousiasme heeft Snackbar Frieda sinds een maand haar deuren geopend. Elke vrijdag van 16:00 tot 20:00 is iedereen welkom om een bijzonder frietje te komen proeven. De friet die wordt geserveerd, is gemaakt van aardappelen die door de snackbarleden worden geraapt; aardappelen die overgebleven zijn na het rooien op de akkers in de regio Rotterdam. Volgens de Nederlandse wet is dit strafbaar, maar in de praktijk wordt het niet gehandhaafd. Gelukkig hebben leden van Snackbar Frieda tot nu toe geen negatieve ervaring of ontmoeting gehad. Wel raden zij aan de boer altijd vriendelijk om toestemming te vragen.
Naast friet, serveren Pelle en Leo (en andere vrijwilligers) ook snacks. Maar niet de standaard kroket of frikandel, nee, deze snacks bestaan uit overgebleven groentes van de Rotterdamse weekmarkt. Pelle deelt dat ze met een groep elke donderdag op de bakfiets naar de markt gaan om overgebleven groenten op te halen, die anders zouden worden weggegooid. “Laatst hebben we tempura gemaakt van courgette, paprika’s en pompoenen die we hadden opgehaald. Creativiteit is een belangrijk ingrediënt bij het maken van deze niet-typische snacks, omdat we niet weten welke producten krijgen”, laat Pelle ons weten.
Een idee voor een weggeef koelkast
Bij Snackbar Frieda betaal je voor een patatje alleen wat je kunt missen – op donatiebasis, dus. De overgebleven groenten gaven de snackbarleden nog een idee. Leo: “Er is zo veel aan overgebleven groenten op de markt dat we lang niet alles kunnen verwerken. Sommige mensen van de markt komen zelfs achter ons aan om extra eten mee te geven, terwijl wij onze armen al vol hebben aan groentes. Ze vinden het fantastisch dat hun groentes niet in het afval belanden. We kunnen lang niet de hele markt aflopen. En besef: Dat is maar één markt in één stad!” Het inspireerde de snackbarleden om een ‘weggeef’-koelkast in de snackbar te plaatsten, waar ze het voedsel dat ze niet kunnen verwerken gratis aanbieden.
Een patatje zelforganisatie met een flinke dot saus aan solidariteit
De snackbar bevindt zich op de hoek van Bajonetstraat 49 in Oude Westen en is gevestigd in een pand uit 1900, dat lange tijd leegstond. De snackbarleden merkten op dat Rotterdam vol staat met verlaten gebouwen, waarvan zij vinden dat ze beter benut kunnen worden. Vanuit dit gedachtegoed heeft Snackbar Frieda zich in dit gekraakte pand gevestigd. Alle materialen die gebruikt zijn voor de bouw van de snackbar zijn gedoneerd of gevonden op straat.
“Bij ons moet je zeker wel een kwartiertje wachten op je frietje.
Het mooie hiervan is dat we zien dat mensen met elkaar
in gesprek raken, terwijl ze wachten.” – Leo, vrijwilliger Snackbar Frieda
Bij Frieda zijn ze gewend om tegen de gevestigde orde in te gaan. Wie een paar minuten met Leo en Pelle praat, merkt hun goedhartigheid direct. Ze geloven in gemeenschappen die in hun eigen behoefte voorzien, zonder dat daarin grote bedrijven en overheden meedingen. “Onze ideale wereld is er een waarin eten een gedeeld goed is, dat wordt ingezet voor verbinding en niet voor winst,” vertelt Leo stellig. “Het is een experimenteel passieproject, waarin we ervaren hoe het leven eruit zou kunnen zien als we elkaar op deze manier ondersteunen in de stad, door zelforganisatie en solidariteit”.
De snackbarleden nemen veel problemen binnen de Nederlandse samenleving, zoals woningnood, klimaatcrisis en armoede. “Die komen niet zomaar uit de lucht vallen, het zijn gevolgen van hoe onze huidige samenleving gestructureerd is, met name dankzij het doorgeslagen kapitalisme”, aldus Leo. Met Snackbar Frieda hopen hij en de andere vrijwilligers de bewoners een stem te geven, en een positieve invloed uit te oefenen op deze problemen.
Snackbar Frieda is vernoemd naar Frieda Belinfante – de vrouw op de afbeelding. Een lesbische celliste en de eerste vrouwelijke dirigent in Nederland , die tijdens de Tweede Wereldoorlog ook verzetstrijdster was.
Ontmoeting op het menu
Op de frietdag is het een drukte van belang; de donatie-frietjes en -snacks trekken bekijks van wijkgenoten van alle leeftijden. “Vanuit Snackbar Frieda merken we echt dat er een behoefte is voor een project zoals dit in de stad”, vertelt Pelle met een glimlach. De snackbarleden gaan vaak met Rotterdammers in gesprek, die grote waardering uitspreken voor een sociale, open plek waar ze samen kunnen komen. Pelle: “Op de openingsavond was het stampvol. We waren daar heel verrast door!”
Word vaste snacker of Friend of Frieda!
Iedereen is van harte welkom om mee te doen en deze bijzondere plek samen vorm te geven. Kom langs voor een evenement, een praatje of een snack!
Snackbar Frieda zoekt extra handen. Ben je nieuwsgierig of heb je vragen? Schrijf dan naar snackbarfrieda@riseup.net
Tijdens het uitwerken van dit artikel was Snackbar Frieda nog verwikkeld in een juridische strijd over de status van het pand dat zij voor de snackbar exploiteren. Begin maart is de rechtszaak gewonnen, de eigenaar leverde onvoldoende bewijs voor hun plannen en de rechter ging mee in onze sociale waarde voor de wijk.
Nederland Voedselland publiceert verhalen over transities binnen het Nederlandse voedselsysteem. Eerlijke verhalen over kleine en grote stappen, en over misstappen. We kijken buiten de grens, in ons land, en bij ons thuis.
