De kwaliteit van ons gescheiden afval gaat snel achteruit en dat is een serieus probleem. De PMD-bak – bedoeld voor plastic, metaal en drankkarton-verpakkingen – bevat steeds vaker ook restafval als kamerplanten, dode dieren en poepluiers. Door deze vervuiling is het voor recyclingbedrijven lastig om ons afval goed te sorteren en te recyclen tot hoogwaardige grondstoffen.
Afhankelijk van de gemeente waarin je woont, word je geacht om GFT, glas, oud papier en karton (OPK), textiel en PMD gescheiden weg te gooien. Sommige materialen kunnen alleen worden gerecycled als ze gescheiden worden ingezameld (GFT, OPK, glas, textiel). PMD kan in principe ook worden nagescheiden, maar niet elke gemeente heeft een contract met een nascheidingsinstallatie. Naast plastic, metaal en drankkartonnen wordt er echter ook allerlei restafval in de PMD-bakken gegooid. De kwaliteit van de inhoud van deze bakken is fors achteruit gegaan in de afgelopen jaren en dat maakt het sorteren lastiger en de gesorteerde kunststof steeds vervuilder.
De percentages afgekeurd PMD variëren regionaal zelfs tot 50%
In 2016 werd PMD-afval nog nauwelijks afgekeurd, terwijl dit in 2017 naar schatting 6% was. Dat blijkt uit onderzoek van Eureco en Wageningen University & Research. De laatste berichten over afgelopen jaar zeggen dat het landelijk gemiddelde zelfs is opgelopen tot 20%, aldus Ulphard Thoden van Velzen, senior onderzoeker recycling aan Wageningen University & Research. De percentages afgekeurd PMD variëren regionaal zelfs tot 50%. Dus grote hoeveelheden die met de beste bedoelingen apart worden ingezameld, kunnen daardoor vaak niet hergebruikt worden als nieuwe grondstof. Of het wordt van lagere kwaliteit omdat de sorteerinstallaties niet alle vervuilingen uit de afvalstroom kunnen halen.
Het alternatief is verbranden
Dit hangt echter wel af van de afvalverwerker. Afvalverwerker Attero keurt bijvoorbeeld zelden PMD-materiaal af. “Dat vinden we zonde. Het alternatief is verbranden en dat is niet wat we willen,” stelt marketing-manager Robert Corijn. Attero verwerkt jaarlijks 4 miljoen ton afvalstoffen. “We hebben flink geïnvesteerd in verbeteringen in een nieuwe sorteerinstallatie om hogere vervuilingsgraden aan te kunnen en toch nog een goede kwaliteit te kunnen sorteren.” De omgekeerde wereld, vindt Corijn. Als bronscheiding secuurder zou verlopen – dat wil zeggen: plastic bij het plastic, GFT in de GFT-bak, glas in de glasbak, karton in de papiercontainer en het restafval waar het hoort – dan zouden de afvalverwerkers en -recyclaars het ook makkelijker hebben.
In 2020 moet per inwoner 75% gescheiden inzameling plaatsvinden, met het doel dat er meer gerecycled kan worden en de hoeveelheid restafval afneemt
Diverse onderzoeken stellen vast dat de kwaliteit van het PMD-afval achteruit gaat, maar de precieze oorzaak is nog onduidelijk. Zowel Thoden van Velzen als Corijn denken dat het overheidsbeleid van afval naar grondstof hierin een rol speelt. Gemeenten voelen de hete adem vanuit de rijksoverheid om aan Europese doelstellingen te voldoen. De nationale VANG-doelstelling vloeit daar ook uit voort: in 2020 moet per inwoner 75% gescheiden inzameling plaatsvinden, met het doel dat er meer gerecycled kan worden en de hoeveelheid restafval afneemt.
Dode dieren, luiers en kamerplanten
Om die reden werd in veel gemeenten een aparte mini-container voor het PMD geïntroduceerd naast de container voor het restafval; de eerste wordt gratis geleegd, de tweede tegen betaling. En dat is waar volgens Corijn een risico zit. “Een zak restafval onderin de PMD-container ziet niemand, maar bespaart degene die het weggooit wel geld.” Ook heerst er nog veel verwarring over wat er nu wel en niet in de bakken mag. “Heel veel burgers willen gewoon goed doen en weten ook dat PMD staat voor plastic, metaal en drankkartons. Maar het woord verpakking heeft niet iedereen in het hoofd zitten. Een plastic dekzeil of kunststof stofzuigerslang horen niet in de bak. Als dat niet goed wordt uitgelegd, kun je burgers ook niet kwalijk nemen dat het niet goed gaat. Communiceren is belangrijk.”
Degene die dode dieren, luiers, kamerplanten of zakken restafval in de PMD-bakken gooit, moet daarop worden aangesproken
Het overgrote deel van de Nederlanders gooit zijn afval dus goed (lees: gescheiden) weg, dat beaamt ook Thoden van Velzen. “Er zijn aanwijzingen dat een kleine groep burgers de meeste ongewenste bijdragen aan het PMD levert.” Dat kan betekenen dat op een specifieke inzamelroute 95% van de inwoners goed scheidt maar dat de overige 5% verkeerde materialen in de PMD-bak gooit waardoor het totaal toch wordt afgekeurd. “Dat is zuur voor de goed meewerkende burgers.” Degene die dode dieren, luiers, kamerplanten of zakken restafval in de PMD-bakken gooit, moet volgens Thoden van Velzen daarop worden aangesproken. “Dat is arbeidsintensief en duur, maar willen we naar een duurzaam recyclingsysteem toe, dan moeten gemeenten een gericht kwaliteits-controlebeleid gaan voeren.”
Wil je meer weten over het scheiden van plastic verpakkingen, metalen verpakkingen (blik) en drankpakken (PMD)? Meer informatie is te vinden op www.doemeemetpmd.nl/
Veerle werkt sinds 2014 bij Het Portaal en schrijft al vanaf 2017 regelmatig voor Nederland Voedselland. Als lid van de gastredactie weet zij altijd de kern van een stuk te vatten, zonder complexe vragen uit de weg te gaan.
