Voor de eiwittransitie zijn plantaardige eiwitbronnen als cashewnoten, sojabonen en haver zeer waardevol. Een meer plantaardig dieet is de beste manier om de ecologische voetafdruk van de voedselketen te verminderen. ‘Maar daarbij is het ook belangrijk dat dit soort plantaardige producten verantwoord worden geproduceerd’, zegt Heleen van den Hombergh van IUCN NL, de Nederlandse tak van ’s werelds grootste unie voor natuurbescherming. Achter veel van deze producten zit een ingewikkelde – meestal internationale – handelsketen, en dat brengt risico’s met zich mee. IUCN ontwikkelde een gids om de risico’s van verschillende productgroepen in kaart te brengen en te sturen op hoe deze handelsketens te verduurzamen.
De gids werd in 2022 voor het eerst gepubliceerd door IUCN NL, om inkopers, producenten en aanbieders van plantaardige producten houvast te bieden over waar de risico’s in hun keten zich bevinden. ‘Hoe zit het met het waterbeheer op de plantage? Hebben alle medewerkers die cashewnoten pellen voldoende beschermende kleding tegen de giftige schillen? En krijgt de natuur voldoende ruimte in een gebied met sojaplantages? Dit zijn het soort vragen die aan bod komen in de gids’, aldus Van den Hombergh.
Praktische duurzaamheid
In de gids verwijst IUCN NL naar internationaal onderhandelde duurzaamheidsstandaarden vanuit producenten, bedrijven en ngo’s. Zo staan er minimumeisen om te stellen aan de keten in kwestie, en afwegingen bij het samenwerken met een keurmerk. Praktische handvatten voor ketenspelers in de eiwittransitie zijn belangrijk, vertelt Van den Hombergh, ‘want vaak weten ze wel dat er strenge eisen voor biologische voeding zijn, maar hoe een verantwoorde keten voor duurzame plantaardige eiwitten in te richten, daar is minder over bekend. We proberen met de gids producenten, inkopers en aanbieders van vega(n)producten verder te helpen.’
Een nieuwe balans
Van den Hombergh bepleit een balans van 60% plantaardige en 40% dierlijke eiwitten, een vaak gehoorde verhouding in de eiwittransitie. Het is daarbij makkelijk om te zeggen dat plantaardige producten per definitie duurzamer zijn, maar ook in die ketens zitten risico’s. ‘En de risico’s verschillen per product’, benadrukt Van den Hombergh. ‘Zo hebben amandelen vaak een grote voetafdruk op het gebied van water, terwijl ook sommige bonen een hoog ontbossingsrisico hebben. Dat zijn belangrijke inzichten voor bedrijven die de voetafdruk van hun ketens willen verminderen.’
Over IUCN NL
Het Nederlands comité van de International Union for Conservation of
Nature (IUCN NL) is een internationale natuurorganisatie die opereert
vanuit Amsterdam. De organisatie werkt aan het veiligstellen van de
natuur als basis voor al het leven op aarde, voor een rechtvaardige,
biodiverse en klimaatbestendige toekomst.
Nederland Voedselland publiceert verhalen over transities binnen het Nederlandse voedselsysteem. Eerlijke verhalen over kleine en grote stappen, en over misstappen. We kijken buiten de grens, in ons land, en bij ons thuis.
