Modern ondernemerschap op het platteland

Jacco en Marbel van de Graaf laten ons zien hoe modern agrarisch ondernemen eruit kan zien. Op hun erf in Wieringerwerf bieden zij al een aantal jaar vergaderruimtes aan, organiseren ze evenementen voor scholen, en besparen flink op hun elektriciteitsrekening met een eigen windturbine en zonnepanelen. Regionaal is het boerenbedrijf inmiddels een begrip. Met plezier en een goede dosis ondernemerschap zoeken zij steeds weer naar kansen op het erf. En daar zijn ze aardig succesvol in.

Slechts een afslag van de snelweg en een korte rit over de provinciale weg brengen je bij Leven van de Wind, het akkerbouwbedrijf en de vergaderlocatie van Jacco en Marbel. Op de daken van de schuren liggen in totaal 1500 zonnepanelen. Op het erf staat een windturbine die stroom levert aan het elektriciteitsnet, en (2-3%) direct aan het bedrijf zelf, bijvoorbeeld voor de laadpalen op de parkeerplaats. De modern ogende locatie lijkt een baken van rust, maar dat is schijn. “De vergaderruimtes zitten heel september en oktober al volgeboekt”, laat Jacco weten. Het is de reden dat zijn vrouw Marbel niet bij het interview kan zijn. In het weekend is het maïsdoolhof geopend voor kinderen, compleet met bordjes met informatie over de teelt. En onlangs vond ook het jaarlijkse Frietrooien plaats, waarbij kinderen en hun ouders tegen een kleine vergoeding een emmer aardappels kunnen rapen en een frietje krijgen. De inrichting van hun bedrijf is een combinatie van inhaken op wat er in de omgeving gebeurt, eigen ondernemerschap en intrinsieke motivatie. Hoe begon het allemaal?

6.000 toeristen maken kennis

Als onderdeel van hun reis door Nederland vormen de bloeiende tulpenvelden rond Wieringerwerf voor cruisetoeristen een oer-Hollandse attractie. Elk voorjaar komen ze de tulpenbroeiers in Noord-Holland bekijken, en brengen een bezoek aan de historische windmolens van de Kinderdijk in Zuid-Holland. Maar deze publiekstrekkers staan in contrast met het reilen en zeilen van het moderne platteland. Dit gaf een tourbedrijf een idee. “Zij dachten, hoe mooi zou het zijn als ze ook eens bij een moderne windmolen gaan kijken?” vertelt Jacco. “Zodoende klopten ze zo’n negen jaar geleden bij ons aan. Wij hebben een eigen windturbine van 0,8 MW op het erf staan. Marbel vertelt daar tijdens een rondleiding over, en de gasten kunnen een kijkje in de machinekamer nemen. En ze vertelt iets over het leven in Nederland, en hier op de boerderij.” Een gedeelte van een oude schuur, die te klein was voor hun trekker en andere landbouwmachines, fungeert na wat aanpassingen nu als ontvangstruimte voor de toeristen.

Na een pilot zag het tourbedrijf het helemaal zitten. Het jaar daarop kregen Jacco en Marbel in twee maanden tijd 6.000 bezoekers op hun erf.

Nadat de cruisereizigers in de lente weer huiswaarts zijn gekeerd, staat de lege, nieuw ingerichte zaal nog altijd bij Jacco en Marbel op het erf. Om te zorgen dat de zaal ook de andere tien maanden van het jaar iets oplevert, besloot Marbel het als vergaderruimte aan te bieden. “Dat liep eigenlijk meteen als een trein”, vertelt Jacco. “Kleine vergaderruimtes werden eigenlijk steeds schaarser. Voor veel locaties werd het steeds minder rendabel, dus waren vergadergroepen toegewezen op bijvoorbeeld cafés, vaak donker of niet praktisch ingericht, of het hotel hier vlakbij.” Maar de allure van de rust op het platteland stimuleerde de populariteit van Leven van de Wind, denkt Jacco. Het uitzicht, de frisse buitenlucht en veel daglicht geven het meer comfort en uitstraling vergeleken met een hotelzaal. In 2019 bouwde het echtpaar er dan ook nog een locatie bij, met twee nieuwe vergaderzalen.

Ondernemend, zoekend en met plezier

Niet iedere teler kan of moet er een vergaderzaal bijbouwen, maar ook op andere punten ziet Jacco nog kansen. Naast het regelen van zijn eigen teelt is hij bestuurslid bij de Producenten Organisatie Consumptieaardappelen (POC), een vereniging die zich inzet voor een goede onderhandelingspositie voor aardappeltelers. Telers verkopen vaak onder een vast contract hun aardappels, terwijl de markt soms meer kan bieden – iets wat Jacco graag uitzoekt. “Ik ben dan misschien niet ’s werelds beste teler, maar ik wil wel zorgen dat we een mooie  prijs voor onze producten krijgen”, zegt Jacco. Verder is hij lid en voorzitter van het bestuur van Windunie,  een vereniging van particuliere windturbine eigenaren, die ook de stroom vermarkt die de leden opwekken. En zelfs met de bloeiende, biodiverse akkerranden van zijn perceel weet hij waar hij moet zijn: “Daar geeft de EU namelijk subsidie voor. Als je per hectare 2.000 tot 3.000 euro omzet aan de hoekjes van je perceel die toch al onrendabel zijn, dan is het ineens heel makkelijk om wat energie te steken in duurzaamheid.”

Jacco en Marbel doen hun activiteiten op het erf uit economische beweegredenen, maar ook simpelweg uit plezier. Met hun jaarlijkse activiteiten blijven ze in contact met de regio. Zo is er in het voorjaar een pannenkoekenweek, waarbij scholen langskomen om tarwe te plukken, te malen en pannenkoeken te eten van het meel. Begin dit jaar legden ze het maïsdoolhof aan, wat de hele zomer door kinderen bezocht werd. En inmiddels is ook het Frietrooien op 1 oktober niet meer uit de omgeving weg te denken. “Toch moet je het wel ook werkbaar houden”, merkt Jacco op. “We doen de pannenkoekenweek in één week en het Frietrooien in één dag, met personeel erbij, zodat het makkelijk in te regelen is. We doen ons best om de prijzen laag te houden, maar als we het hele jaar door zouden gaan, wordt het onoverzichtelijk en economisch onhoudbaar.”

Kom in beweging!

Het bedrijf dat de twee runnen, lijkt optimaal gebruik te maken van hun krachten. Zakendoen ligt Jacco wel, wat blijkt uit het succes dat hij boekt met de POC en uit zijn toekomstvisie. “De komende jaren wil ik het hier nog efficiënter inrichten, zodat ik een zo groot mogelijk deel van de teelt in mijn eentje kan runnen”, vertelt hij. Marbel is op haar beurt goed in het promoten en organiseren van evenementen. Om lege zalen hoefde zij zich (afgezien van de coronaperiode) tot nu toe vrijwel geen zorgen te maken, en door haar handigheid met social media ontgaat het de scholen en gezinnen in de buurt nooit als er weer een evenement op het erf op de agenda staat. Dat maakte het voor Leven van de Wind relatief makkelijk om in het oog te springen.

Doen wat je ligt, en werken vanuit je eigen plezier, dus. Het zijn twee belangrijke succesvoorwaarden, weet Jacco. “Veel telers zijn economisch gedreven – heel eerlijk, ik grotendeels ook”, zegt hij. “Dus als je zoiets wil opzetten moet je er wel 100% voor gaan. Als je niks nieuws probeert, verandert er ook niks.” De afwachtende houding die hij soms bij telers ziet vanuit de POC, geldt misschien ook voor het uitproberen van dit soort initiatieven. Toch denkt hij dat er ook veel twijfelende telers over de streep getrokken kunnen worden met betere ondersteuning. “Maar als je er als teler over nadenkt, zou mijn advies zijn: begin gewoon”, zegt hij. “De eerste keer is natuurlijk altijd spannend. Nodig mensen eens uit om te kijken hoe het gaat, dat aardappelrooien of bietenrooien, bijvoorbeeld. Je hoeft echt niet bang te zijn voor negatieve reacties. Voor hetzelfde geld ligt het je wel, en wordt het wél succesvol. Of misschien maak je een keer een fout, maar ook dat hoort erbij. ”