Een komkommer in een plastic jasje, is dat nou nodig? Dat extra laagje is toch slecht voor het milieu? Een begrijpelijke observatie die het waard is te weerleggen, schrijft Heleen Boex van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Het extra jasje van de komkommer draagt wel degelijk bij aan een beter milieu.
Wist je dat elk jaar een derde van al het voedsel in de wereld verloren gaat, met een totale waarde van zo’n 885 miljard euro? Dat is goed voor 8 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Om die verspilling een halt toe te roepen, is onlangs de Taskforce Circular Economy in Food opgericht, met steun van onder andere het KIDV.
In de transitie naar een circulaire economie waarin voedselverspilling wordt tegengegaan, mag de ontwikkeling van circulaire verpakkingen niet ontbreken
Houdbaarheid of minder afval?
Verpakkingen spelen een cruciale rol bij het voorkomen van voedselverspilling. Een goede verpakking zorgt ervoor dat een product beschermd wordt tijdens vervoer en langer houdbaar is, waardoor consumenten het minder snel zullen weggooien. Ook met een portieverpakking voorkom je dat je meer voedsel koopt dan je nodig hebt. Aan de andere kant heb je voor het verpakken van kleinere porties meer materiaal nodig. Dan is het goed om te weten dat de milieu-impact van de zogenoemde product-verpakkingscombinatie voor grofweg 90 procent wordt veroorzaakt door het verpakte product, en voor ongeveer 10 procent door de verpakking eromheen.
Circulaire verpakkingen
Toch is het belangrijk om ook de ecologische voetafdruk van die 10 procent zo klein mogelijk te houden. In de transitie naar een circulaire economie waarin voedselverspilling wordt tegengegaan, mag de ontwikkeling van circulaire verpakkingen niet ontbreken. Dat zijn verpakkingen die zo worden ontworpen dat ze kunnen worden hergebruikt of gerecycled, en die worden geproduceerd met zo min mogelijk grondstoffen.
De verduurzaming van de verpakkingsketen begint al op de tekentafel. Circulair verpakken begint bij circulair ontwerpen. Het is belangrijk dat ontwerpers al nadenken over hoe de verpakking beter kan worden afgedankt en gerecycled. Het KIDV geeft kennis op het gebied van design for circularity een impuls.
Branches die verpakkingen op de Nederlandse markt brengen, stellen een brancheverduurzamingsplan verpakken op
Branches die verpakkingen op de Nederlandse markt brengen, stellen een brancheverduurzamingsplan verpakken op. Daarin zijn concrete maatregelen opgenomen die de milieubelasting door verpakkingen in deze branche moeten verminderen. Het KIDV toetst de plannen en stelt ze vast. Het gros van de maatregelen uit deze plannen heeft betrekking op het verminderen van de hoeveelheid materiaal en het toepassen van gerecycled materiaal in verpakkingen. Dat is op voorwaarde dat de bescherming en kwaliteit van het verpakte product gegarandeerd blijven.
Meldpunt Verpakkingen
Voor consumenten die zich storen aan verpakkingen die in hun ogen duurzamer kunnen, is het Meldpunt Verpakkingen in het leven geroepen, op initiatief van het KIDV. Bijna de helft van alle vragen en meldingen die hier in 2016 binnenkwamen, had betrekking op voedingsmiddelen. Het meldpunt geeft deze door aan de verantwoordelijke bedrijven. In sommige gevallen leidt een melding zelfs tot een aanpassing van de verpakking. Zo is Albert Heijn gestopt met de verkoop van peren en mandarijntjes voor kinderen in grote, plastic emmers.
Kennis als basis voor keuzes
Vrijwel alle politieke partijen hebben in hun verkiezingsprogramma de transitie naar een circulaire economie opgenomen. Met de kennis die wij ontwikkelen en ontsluiten, kunnen ontwerpers, producenten, afvalverwerkers en andere spelers in de verpakkingsketen verdere stappen zetten op weg naar de circulaire economie. Die kennis is nodig voor het maken van weloverwogen keuzes ten opzichte van duurzaam verpakken. Ook de politiek kan deze kennis goed gebruiken, als na 15 maart nieuwe beleidskeuzes moeten worden gemaakt.
Een komkommer met een jasje
Als kennisinstelling willen wij bijdragen aan een land waarin afval wordt verwerkt tot grondstof en voedselverspilling wordt teruggedrongen. Dat kan bijvoorbeeld door komkommers te voorzien van een plastic jasje. En als we via andere wegen sneller tot resultaat komen, moeten we die vooral niet voorbijrijden. Als Nederland alle kansen grijpt om de transitie mogelijk te maken, ligt de circulaire toekomst open.
