Uit een suikerbiet haal je suiker. En met de pulp die overblijft, kun je vee voeren. Zo ging dat lange tijd. Maar inmiddels nemen ze daar bij Suiker Unie geen genoegen meer mee. Met diezelfde bieten kan namelijk nog veel meer. Je kunt er vrachtwagens op laten rijden, om maar wat te noemen. En uit het bietenblad kun je eiwitten halen. Dat laatste is een grote doorbraak. Wat kan er eigenlijk niet met een suikerbiet?
Aan elke suikerbiet zit een puntje en een staartje. Het stelt niet veel voor, vergeleken bij de rest van de biet. Maar het zit er wel. Bij het wassen van de bieten breken ze vaak af, en dan zijn ze niet goed meer te gebruiken voor suikerproductie en veevoer. Suiker Unie doet er nu iets anders mee: van al die bietenpuntjes en bietenstaartjes wordt biogas gemaakt, waar nu vijf grote vrachtwagens van Suiker Unie op rijden (en in de toekomst nog een paar meer). Het transport van suiker uit suikerbieten draait zo op brandstof uit diezelfde suikerbieten. Dat is niet alleen een mooie gedachte: deze biogas-vrachtwagens genereren 90 procent minder CO2-uitstoot dan gewone vrachtwagens, en stoten ook 75 tot 90 procent minder fijnstof en stikstofoxiden uit. De leden van de FNLI kozen het team achter dit project dan ook als winnaar van de eerste FNLI Award.
De vergister in
Niet alleen staartjes en puntjes gaan de vergister in. ‘Ook pulp die lastig naar veetelers te vervoeren is, of pulp die te nat is, vergisten we’, vertelt Andries Olie van Suiker Unie. ‘En we vergisten ook nog vloeibare stromen die vrijkomen bij het schoonmaken van diksap- en melassetanks.’
Eiwitten uit bietenbladeren
Naast puntjes aan de onderkant van de biet, zit er ook nog iets aan de bovenkant: bietenbladeren. En ook daar doet Suiker Unie nu iets bijzonders mee: het haalt er eiwit uit. Het bedrijf heeft exclusieve technologie van TNO verworven om dat als eerste ter wereld op industriële wijze te doen – op 10 oktober nam Suiker Unie haar Green Protein Demo Plant in Dinteloord in gebruik. De testfabriek gaat dit jaar nog 100 kilo eiwit uit bietenbladeren produceren.
In groene bladeren van planten zit 1 tot 3 procent eiwit. Heel waardevolle eiwitten bovendien. ‘We halen natuurlijk al langer eiwitten uit planten’, zegt Paulus Kosters van Suiker Unie. ‘Maar daarbij moet je een onderscheid maken tussen nutritionele en functionele eigenschappen van eiwitten. Bij de nutritionele eigenschappen gaat het om de voedingswaarde, bij functionele eigenschappen gaat het om de functie van een eiwit in een product. Bijvoorbeeld als bindmiddel, of als stabilisator. Als je schuim maakt, zijn niet alle eiwitten even goed als stabilisator. Neem eiwitten uit soja: die zijn veel beperkter in hun functionele gebruik. Daarom zie je dat er dan toch vaak weer naar kippenei-eiwit wordt gegrepen. In de eiwittransitie is het belangrijk meer plantaardige eiwitten met sterke functionele eigenschappen te ontwikkelen.’
Het winnen van functioneel eiwit uit bladeren is nooit eerder gedaan. ‘Dat wil zeggen, nooit op industriële schaal’, vertelt Kosters. ‘Het is in laboratoriumexperimenten al vaak genoeg gelukt om enkele tientallen grammen eiwit uit bladeren te halen, maar een industriële toepassing om dat op grote schaal te doen, was er niet.’
De testfabriek die Suiker Unie nu in gebruik heeft genomen, moet dan ook nog veel aan het licht brengen. ‘We brengen de technologie nu van een kleine pilot naar semi-industriële schaal. Met twee doelen’, zegt Kosters. ‘Ten eerste willen we zien hoe het nou precies werkt. In zo’n industrieel proces zitten namelijk altijd dingen die je niet kunt voorspellen. En ten tweede willen we weten wat de waarde is van het product dat we maken. Is het als functioneel eiwit dat we op deze manier maken ook echt goed genoeg?’
Het eiwit uit de Demo Plant geeft de voedingsindustrie ook de tijd om te wennen aan een ‘nieuw ingrediënt’. Zij moeten ook bepalen wat ze ermee kunnen’, zegt Kosters.
De testfabriek gaat nu in eerste instantie aan de slag met eiwitten uit bietenbladeren. De eerste 100 kilo eiwit die de Test Plant dit jaar maakt, wordt gemaakt met de bladeren van ongeveer een halve hectare suikerbieten. ‘Het blad van één hectare suikerbieten kan tussen de 150 en 250 kilo eiwit opleveren’, vertelt Kosters. Maar het blijft op termijn niet bij suikerbieten. Die zijn namelijk maar drie maanden per jaar beschikbaar, en het is niet de bedoeling dat de fabriek de rest van het jaar stilstaat. ‘We willen zo’n fabriek het jaar rond laten draaien’, vertelt Kosters. ‘We onderzoeken dus ook uit welke andere gewassen we eiwit kunnen halen. Dat kan van alles zijn: spinazie, sla, luzerne, zelfs gras. De eiwitgehaltes verschillen, maar het kan allemaal. En het hoeft niet altijd van het land te komen. Je kunt ook denken aan reststromen van groente en fruit. Sorteerafval van sperziebonen en spruitjes bijvoorbeeld.’
Bekijk de video over FNLI Award 2019 winnaar Ad Jansen van de Suiker Unie:
