Als er één grondstof is waar veel om te doen is, dan is het palmolie. De olie wordt gebruikt in van alles, van snoep tot schoonmaakmiddel. Maar de verhalen over ontbossing voor de aanleg van plantages kent ondertussen iedereen. Kunnen we niet beter stoppen met het verbouwen van palmolie?
Thijs Pasmans werkt aan de verduurzaming van de palmolieketen bij MVO, de ketenorganisatie voor vetten en oliën. Hij werkte zelf op een palmolieplantage in Indonesië en beantwoordt de vraag:
Moeten we palmolie duurzaam maken, of boycotten?
Van palmolie heb je ongetwijfeld vaker gehoord en ook jij legt waarschijnlijk de relatie met ontbossing. En daar wil je niks mee te maken hebben, toch? Boycotten dus, die palmolie. Maar weet je wel wat dat betekent?
Onbewust kom je palmolie dagelijks tegen. Je smeert het op je boterham, je gebruikt het onder de douche en je maakt er ook nog eens je huis mee schoon. Dat is niet alleen maar omdat het zo makkelijk te produceren is. Palmolie en afgeleide producten hebben eigenschappen die andere oliën niet hebben, waardoor ze goed te gebruiken zijn voor allerlei toepassingen.
Onderdeel van het dagelijks leven
Palmolie komt uit de vrucht van de oliepalm. Oliepalmen groeien voornamelijk in Maleisië en Indonesië, maar ook steeds meer in Latijns-Amerika en tropisch Afrika. In deze landen is palmolie onderdeel van het dagelijks leven. Iedereen kent wel iemand die in de palmolie-industrie werkt of zelf palmolieboer is. Alleen al in Indonesië zijn er 2,5 miljoen kleine palmolieboeren. Palmolie is er onderdeel van het landschap en je koopt het in grote flessen in de supermarkt. Vergelijk het met zonnebloemen in Frankrijk of olijfbomen in Italië.
Dat palmolie zo onzichtbaar is voor de consumenten in Nederland maakt het meteen zo lastig. We hebben er wel van gehoord, maar kunnen ons er moeilijk een voorstelling van maken. Toch is dat wel de moeite waard om te doen. Palmolie is de meest gebruikte plantaardige olie. We kunnen er dus wel mee stoppen, maar dan moeten we andere oliën gebruiken die vaak meer land vragen door een lagere opbrengst per hectare. WWF en IUCN rekenden al uit dat dit niks gaat oplossen.
Goed, het is dus onderdeel van het dagelijks leven voor veel mensen én het is de meest efficiënte manier om olie die we sowieso nodig hebben te maken. Maar dat neemt de problematiek nog niet weg.
Hoe kunnen we problemen zoals ontbossing dan wel aanpakken? Is verduurzamen de oplossing?
We kunnen er dus wel mee stoppen, maar dan moeten we andere oliën gebruiken die vaak meer land vragen door een lagere opbrengst per hectare.
Verbeteren van criteria voor duurzaam
Het grootste gedeelte van de palmolie in Nederland is gecertificeerd duurzaam volgens de standaard van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO. Onlangs zijn de criteria van de RSPO zelfs verbeterd waardoor er meer tropisch regenwoud wordt beschermd. Alle oprechte critici hebben hieraan bijgedragen.
Zijn alle problemen hiermee de wereld uit? Nee, helaas niet. Er wordt nog steeds ontbost, deels ook voor palmolie. Het zijn vaak deze praktijken die de berichtgeving in de media domineren. Ik geloof echter niet dat uitsluitend negatieve berichtgeving over palmolie veel zal verbeteren. Het werkt eerder contraproductief.
Wat duurzame palmolie oplevert
In Sumatra sprak ik een palmolieboer die mij vroeg: Waarom hebben jullie Europeanen zo’n hekel aan palmolie?. Leg dat maar eens uit aan een palmolieboer die minder pesticiden gebruikt en een bufferzone aanlegt langs de rivier. Of aan een palmoliebedrijf dat regenwoud op haar plantage laat staan om orang oetangs te beschermen of aan organisaties die kleine boeren helpen hun opbrengsten te vergroten.
Verhalen over de positieve impact van duurzame palmolie geven een realistisch beeld van wat er aan het veranderen is. Het is niet zo zwart-wit als veel berichten doen vermoeden.
Beter nog, het geeft ons aanknopingspunten om op te bouwen, zodat we kunnen stoppen met foute palmolie en doorgaan naar alleen maar duurzame palmolie.
