De klimaattop staat in het teken van versnellen. Zowel Amerika als China geven aan hun roadmap naar minder emissies op een hoger tempo te willen gaan uitvoeren. 2030 komt snel dichterbij en van die urgentie lijkt nu echt kennis te worden genomen. De jaren gaan tellen, en dat geldt niet alleen voor emissies.
In de film van Plastic Whale laat onderzoeksjournalist Jeroen Smit door gesprekken met vier duurzame rolmodellen zien hoe groot de urgentie is van het plastic probleem in de Amsterdamse wateren, en welke innovaties er worden toegepast om plastic afval te verminderen. Een andere Nederlandse organisatie die daar op internationaal gebied flink mee aan de weg timmert is The Ocean Cleanup.
Barbie als rolmodel?
Nogmaals: de jaren gaan tellen. In maart werd Barbie 62 jaar oud. En hoewel ze eeuwig jong lijkt, verandert en veroudert het materiaal waar ze van gemaakt is wel. De barbies uit de jaren 60 zijn gemaakt van PVC. De modernere poppen bestaan vaak uit andere soorten plastic, Mattel (de producent) belooft dat vanaf 2030 elke Barbie gemaakt is van 100% recycled, recyclebaar of bio-plastic.
Verzamelen
Barbies hebben natuurlijk geen directe link met voedsel; de poppen eten niet eens (en zijn niet eetbaar). Meestal wordt er goed gezorgd voor barbies en vaak komen ze in een verzameling; ze zijn zelfs cultureel erfgoed. Zelden worden ze zomaar bij het afval of – laten we zeggen – in de plomp gegooid. In de voedselindustrie hebben we het nooit over plastic van museumkwaliteit. Integendeel, het plastic van voedselverpakkingen eindigt praktisch altijd als afval, en eindigt helaas wél (te) vaak in het water.
Ook al worden verpakkingen nooit van museumkwaliteit, toch zouden we meer moeten verzamelen. Circulair denken is zorg dragen voor je afval/reststromen. Het Kenniscentrum Duurzaam Verpakken doe dat bijvoorbeeld samen met Selecta, McDonald’s en NS Stations in het CIRCUP platform.
Deelnemers aan het platform CIRCUP spannen zich in om de recycling van op vezels gebaseerde verpakkingen, zoals drinkbekers, te vergroten.
No more virgins!
We hebben het gelukkig nu niet meer over Barbies, maar nog over plastic dat gebruikt wordt in de voedselindustrie. Verpakkingen: van vershoudfolie tot cups en flessen. We hebben er intussen een hele bibliotheek over opgebouwd op Nederland Voedselland onder ons Hot Topic #plastic. Daarin lees je ook dat het in sommige gevallen bijna onmogelijk is om geen plastic te gebruiken, in verband met bijvoorbeeld veiligheidseisen.
Dus als we plastic ‘moeten’ gebruiken, hebben we dan nog duurzame opties? Zoals je in de film al kon horen is het verminderen of op termijn wellicht elimineren van zogenaamde ‘virgin’ plastics daarvoor een grote stap.
Virgin plastic is primair, nieuw geproduceerd plastic. In tegenstelling tot gerecycled plastic, waarvan de naam boekdelen spreekt. Op dit moment is virgin plastic helaas vaak goedkoper of niet veel duurder (afhankelijk van de olieprijs) dan de gerecyclede variant. Met tonnen onbestemd plastic recyclaat tot gevolg, en het plastic dat wél wordt gerecycled, gaat in kwaliteit achteruit. Het geeft voedselproducenten weinig ‘financiële incentive’ om snel te veranderen.
Roadmaps en waterwegen
Gelukkig zijn voedselproducenten ook met roadmaps bezig. Nestlé heeft een ‘Net Zero Roadmap‘ waarin ze het pad naar 0 emissies in 2050 beschrijven. Of die roadmap nu – geïnspireerd door president Biden en president Xi Jinping – ook versneld gaat worden is (nog) niet duidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat verpakkingen en plastic gebruik een belangrijke elementen van de roadmap zijn. En het goede nieuws is dat in 2025 al het verpakkingsmateriaal recyclebaar of herbruikbaar is.
Laten we hopen dat de roadmaps ook hun werk doen voor de waterwegen, zodat Plastic Whale in 2025 een stuk minder plastic uit de Amsterdamse grachten hoeft te vissen.
Ludo is sinds 2020 chef creatie bij Nederland Voedselland. Hij heeft veel liefde voor mooie stories, inclusie en vergroening.
