“Geen suiker en tot 25% minder zout in ‘zomergroenten’”, zo kopte het persbericht van branchevertegenwoordiger VIGEF dat begin vorige week werd gepubliceerd. De afgelopen jaren hebben productontwikkelaars van alle huismerkproducten en merkproducten die in Nederland grotendeels te koop zijn de koppen bij elkaar gestoken om toe te werken naar een zo groot mogelijke suiker- en zoutreductie in hun producten. Even geen concurrenten, maar collega’s die samenwerken aan een groter doel. We spraken met Nicole Freid van HAK, zij was onderdeel van het projectteam dat hierop werkte.

Stap voor stap

Deze nieuwe normen zijn afgesproken tussen producenten van groenteconserven (Baltussen conservenfabriek B.V., Bonduelle, COROOS Conserven B.V. en HAK B.V.) en alle supermarkten in Nederland, en maakt tevens onderdeel uit van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. 

Hoelang zat deze ontwikkeling al in de pijplijn?
“Best een tijd! We zijn in 2012 al begonnen met een zoutreductie van 30%. De suiker- en zoutreducties doen we bewust stapsgewijs, omdat we willen voorkomen dat consumenten minder groenten gaan eten of zelf zout en suiker gaan toevoegen bij de bereiding. Daarom kijken we in onderzoeken samen met consumenten hoe wij stapsgewijs zout en suiker kunnen verlagen, zonder dat zij het merken en waarbij zij de smaak voldoende blijven waarderen. Deze laatste stap zijn we vorig jaar zomer al mee gestart qua voorbereiding.”

Hoe zag die laatste stap eruit?
“Omdat we gebonden zijn aan de oogstkalender en dus per groente één keer per jaar oogsten, hebben we de proefproducten (samples) die we in ons smaakpanel van consumenten hebben getest, toen al ingemaakt (red. inmaken is houdbaar maken door verhitting in een pot of blik). Met alle fabrikanten hebben we toen tegelijkertijd onze samples gemaakt. In het najaar hebben meer dan 3000 verschillende consumenten deze getest. Een voorwaarde was dat zij niet zouden merken dat er iets veranderd is in het product, ze moesten het net zo goed waarderen als het huidige product. Toen bleek dat we hele goede stappen konden maken.”

Vijf jaar geleden hadden we deze stap niet in één keer kunnen maken, dat was te groot geweest.

Geen suiker en minder zout

‘Geen toegevoegde suikers’ meer, dat is duidelijk. Maar ‘tot 25% minder zout’ klinkt wat vaag. Welke marge zit daarin?
“Voor de hele industrie is per product een nieuwe maximum norm gesteld die leidt naar een 15-25% reductie. Alle zomergroenten bevatten voortaan niet meer zout dan die nieuwe norm voorschrijft. Iedereen voldoet dus aan dezelfde meetlat. Wanneer je de stappen per groente en per producent eigen producten zet, omrekent in percentages, varieert dit van 15 tot 25% omdat de huidige gehaltes zout per groente en per producent kunnen verschillen.”

“Op de infographic die we hebben laten maken kun je zien wat de verdeling is in een pot doperwten: 99,7% is doperwten en water, en 0,3% is zout. Maar ondanks dat er sowieso al heel weinig toegevoegd werd willen wij wel waar mogelijk reduceren, en daarmee bijdragen aan een voedingspatroon met zo min mogelijk zout en suiker.”

Kan het nog minder?
“Het kan heel goed zijn dat het zoutgehalte in de toekomst nog lager wordt, dat gaan we in de gaten houden. Het is een continu proces, waarbij we stapsgewijs te werk gaan.”

Worden de suiker en het zout door een ander ingrediënt vervangen?
“Nee, er wordt niks vervangen. Bij alle reducties waar we nu op werken is afgesproken dat we niet met vervangers werken, niet voor zout en niet voor suiker.”

Kritiek op toegevoegde suikers in groenteconserven is niet iets van het afgelopen jaar, dat speelt al best een tijdje. Op Nederland Voedselland hebben we eerder al gemerkt dat mensen kritisch zijn op het toevoegen van suiker en zout aan groente. In hoeverre heeft maatschappelijke druk een rol gehad in deze ontwikkeling?
“In zoverre dat we het belangrijk vinden dat groenten in pot en blik aantrekkelijk blijven om te eten voor consumenten. Minder toevoegingen is iets wat belangrijker wordt voor heel veel consumenten. Maar het reductieprogramma loopt al een aantal jaar, dus toen dit thema steeds nadrukkelijker op de maatschappelijke agenda kwam, waren wij al met suiker- en zoutreducties bezig. Wat dat betreft zijn we als fabrikanten ook zelf intrinsiek gemotiveerd. Naast de suiker-en zoutreducties blijven we ook innoveren en nieuwe producten ontwikkelen om het aantrekkelijk te maken om gezond en lekker groenten te eten met zo min mogelijk toevoegingen.”

Voor ons blijft voldoende consumeren van groenten bovenaan de agenda staan. Die gezondheidswinst is nog altijd het grootste! We eten namelijk nog steeds maar 125 gram per dag in plaats van de aanbevolen 250 gram.

De hele sector moet meedoen

Diverse groenteconservenproducenten doen mee aan dit project. Was het niet raar om met je concurrent aan tafel te zitten?
“Dat was het mooie hiervan; we waren even geen concurrenten of bezig met de relatie fabrikant-klant, we waren samen bezig om verbeteringen door te voeren. Op dat moment ben je echt met een grote opdracht bezig, iets waar we voor willen gaan. Dit kan ook alleen maar als je het met de hele sector samen doet, omdat je op die manier de productcategorie op die manier relevant houdt voor de consument.”

Hoe zag die samenwerking eruit?
“Een werkgroep met productontwikkelaars van de verschillende fabrikanten heeft gekeken naar de uitkomsten van de consumentenonderzoeken en vervolgens een aanbeveling gedaan over de door te voeren reducties. Vervolgens hebben we samen met de kwaliteitsmensen van alle retailers binnen het CBL alle testresultaten en alle potjes die we de testpanels hebben laten proeven op tafel gezet. Zelf hebben we toen ook alles geproefd, dus we hebben heel veel wortelen, doperwten en tuinbonen gegeten! Zo zijn we samen tot deze aanbevelingen gekomen.”

Gebonden aan de oogstkalender

De suiker- en zoutreducties worden nu doorgevoerd op de zomergroente, de groente die in de zomer wordt geoogst. Gaan jullie ook testen op de wintergroente?
“De productontwikkelaars zijn daar achter de schermen zelfs al druk mee bezig.”

We zijn gebonden aan de seizoenen en dus lopen we altijd een jaar vooruit met onze productontwikkeling.

“Met rode kool en rode biet zijn we afgelopen winter begonnen, omdat we toen proefproducten moesten inmaken om te laten testen bij consumenten. Die producten worden nu nog getest in de smaakpanels. Welke suiker- en zoutreducties er bij de wintergroente mogelijk zijn, kan ik nu dus nog niet zeggen. Dit zal voor de oogst van het najaar bekend zijn.”

Wanneer liggen de zomergroenten met het nieuwe recept in de schappen?
“Dat ligt aan de doorstroming van de voorraad in de supermarkten en onze eigen magazijnen. Bij de ene supermarkt kunnen ze volgende week al liggen en bij de andere kan het nog maanden duren. Het kan zijn dat de voorraden zo hoog zijn dat je ze volgend jaar pas ziet, we gaan niks weggooien, want het is allemaal gewoon goed eten. Daarnaast willen we fabrikanten de tijd geven om hun recepten aan te passen en dat kan alleen in het oogstseizoen. Daarom hebben we aangekondigd dat de termijn waarbinnen de producten overgezet worden op de nieuwe recepturen tussen nu en 1 september 2018 is.”

“Of na 1 september 2018 het complete groenteconservenschap bestaat uit zomergroente volgens deze nieuwe normen zal niet met 100% zekerheid te zeggen zijn, nieuwe buitenlandse merken die niet meedoen aan dit initiatief kunnen immers de markt opkomen. Maar aangezien de fabrikanten die wel meedoen aan dit initiatief het overgrote deel van de Nederlandse markt afdekken, verwacht ik dat dat niet veel voor zal komen.”

Kunnen we de groente zonder toegevoegde suiker en minder zout herkennen in het schap, staat er iets anders op het etiket?
“Voorop het etiket niet, maar achterop wel. Als er geen suiker bij de ingrediëntendeclaratie staat, bijvoorbeeld bij de doperwtjes, dan weet je dat het een nieuw product is. In de voedingswaardetabel zal je overigens nog wel suiker zien staan. Veel groenten bevatten namelijk van nature ook suiker.”