De rijst van Lassie komt van over de hele wereld. Gooi je rijst weg, dan gooi je ook transport, CO2-uitstoot, harde arbeid en veel water weg. Rijst is gedroogd en dus goed te bewaren. Uitstekend geschikt dus om de THT-datum voor af te schaffen. Zo, dat is daarmee opgelost, kunnen we allemaal weer rustig doorleven. Niet dus, het ligt iets genuanceerder. We spreken met Frank Dechering van Lassie, over het voorkomen van voedselverspilling bij hun product en wat volgens hem het echte probleem is.
“Minister Schouten pleit voor het schrappen van ‘tenminste houdbaar tot’ op producten als rijst en pasta”, zo kopte de Volkskrant op 20 maart j.l. “Gaat helaas niet”, zegt Frank Dechering, Commercieel directeur bij Lassie. “Minister Schouten zou beter geïnformeerd moeten worden over de processtappen van de producten, in ieder geval waar het rijst betreft. De meeste rijst die in Nederland wordt gegeten is geslepen rijst, daar is het vliesje al vanaf gehaald. Dus het is niet droge rijst die van het land in de zak gaat. Bovendien, wat wij op de markt brengen is voorgestoomde rijst. Het is voorgegaarde rijst die weer teruggedroogd is, het heeft dus al een processtap ondergaan.”
THT eraf, waarom niet?
Witte rijst krijgt momenteel een THT-periode van twee jaar, zilvervliesrijst van één jaar. Je zou je af kunnen vragen waarom het afschaffen van de THT-datum dan in de praktijk geen optie is. Zo veel verschil is er toch niet na twee of na tweeënhalfjaar jaar? “Er zijn rijstsoorten, zoals basmatirijst waarvan de smaak zich beter ontwikkelt als het langer ligt, maar er zijn ook soorten waar het met de tijd afneemt. De smaak gaat achteruit”, legt Frank uit. “Je zal er niet ziek van worden, zoals bij een product als melk dat over de datum is. Vooral in het geval van zilvervliesrijst hebben we ervaring mee dat het minder lekker wordt. Onze THT-periodes bepalen we aan de hand van referentiemonsters. We willen zilvervliesrijst ook een houdbaarheidsdatum van twee jaar meegeven, maar we hebben dat getest en na twee jaar en langer verandert de smaak. Ik durf zelfs het woord ranzig in mijn mond te nemen.”
Beoordeel zelf
Frank ziet er dan ook wel een oplossing in om op de verpakking te vermelden dat je na de datum vooral zelf moet waarnemen of de rijst nog goed is. “THT is ook een soort garantie als merkhouder: we kunnen de smaak garanderen tot die tijd. Na die tijd kan de consument zelf bepalen of hij de rijst nog wil eten. Een mogelijke oplossing is om op de verpakking te zetten ‘Gooi de rijst niet weg na het verstrijken van de THT-datum, maar beoordeel op geur en uiterlijk.’ Rijst kan ook prima twee maanden na de THT-datum nog worden gegeten, dat is afhankelijk van nevenfactoren zoals hoe het is bewaard en uit welke partij het komt.”
De echte oorzaak: het is niet de gedroogde rijst die wordt weggegooid
Het Voedingscentrum deed onderzoek naar verspilling in Nederlandse huishoudens. Rijst bleek één van de producten die het meest worden weggegooid. Er werd vooral rijst aangetroffen in bakken van de afhaal. Het weggooien van gedroogde rijst is volgens Frank dan ook niet het grootste probleem, het gaat met name om rijst die al gekookt is. “Wij denken dat het niet zozeer het probleem is dat men rijst in huis haalt en dan die pakjes weg moeten gooien, maar onze inschatting is dat men vooral niet goed weet hoe groot een portie is en dan te veel rijst kookt.”
Als goede portie wordt 75 gram ongekookte rijst geadviseerd, gekookt is dat 180 gram rijst. “Als het in de pan ligt dan gelooft men niet dat dat beetje gedroogde rijst genoeg is, het lijkt zo weinig. Dan wordt er nog wat bijgedaan en voor je het weet zit je met een pan rijst over. Men vertrouwt niet op de dosering of heeft het niet gelezen.”
Losserijstmensen en builtjesmensen
Daar zijn wel meerdere oplossingen voor te bedenken. Een van de oplossingen is het voorverpakken van de rijst in porties. In handelstermen wordt er vaak gesproken over losserijstlanden en builtjeslanden. Nederland is een losserijstland, dat betekent dat er met name losse rijst wordt verkocht. Lassie laat de keuze aan de consument, losse rijst is goedkoper, rijst in builtjes is praktischer. België en Duitsland zijn builtjeslanden. “Dat is in eerste instantie ontwikkeld als gemaksproduct, door het in builtjes te verpakken bakt de rijst niet aan en wordt je pan niet vies. Met deze oplossing wordt geportioneerde rijst verpakt in een zakje. Dat zakje doe je in zijn geheel in het kokende water, daarna laat je het uitlekken en heb je precies één portie rijst. Dat noemen wij builtjes.”
Een kwestie van portioneren
Toch liever losse rijst? Daarvoor zijn in het verleden ook maateregelen genomen om er niets van weg te hoeven gooien. “In eerste instantie hebben we een maatbekertje op de markt gebracht. Iets vergelijkbaars heeft het Voedingscentrum samen met Albert Heijn gedaan: zij introduceerden het Eetmaatje. Het vergemakkelijkt het afmeten van de portie pasta of rijst, om zo niet te veel te koken.”
Toch te veel rijst gekookt? Je kan afgekoelde rijst heel goed verwerken in een ander gerecht, zoals Thaise fried rice. Lassie vertelt op haar website wat je met overgebleven rijst kan maken.
Nederland Voedselland publiceert verhalen over transities binnen het Nederlandse voedselsysteem. Eerlijke verhalen over kleine en grote stappen, en over misstappen. We kijken buiten de grens, in ons land, en bij ons thuis.
